Leuke Adası, Fidonisi, Akhilleus Adası, Zmiyini, Yılan Adası
Makale: Özhan Öztürk
Leuke[1] Adası, Fidonisi, Akhilleus Adası, Zmiyini, Yılan Adası[2], Karadeniz’in sahile tek uzak adası olan Leuke, Tuna deltasının 45 km kuzeydoğusunda Romanya ve Ukrayna sınırında kıyıdan 35 km açıkta yer almaktadır. En yüksek noktası denize seviyesinden 41 m yukarıda, 0.17 km² yüzölçümüne sahip kireçtaşı yapısında küçük bir adadır. Ada çevresindeki 12 bin kilometrekarelik petrol ve doğal gaz sahasının paylaşılması konusunda Ukrayna ve Romanya arasında anlaşmazlık çıkmış, konu Uluslararası Adalet Divanı’nda görüşülmüş ve 2009 yılında sonuçlanan mahkemeyi Romanya kazanmıştır[3].
Plinius, antik çağda Akhilleus Adası olarak bilinen ve Akhilleus Pontarkes kültünün
Portland Vazosu (Wikipedia). British Museum (GR 1945,0927.1) MÖ 5-25 arasına tarihlenen ve İtalya’da üretildiği sanılan kabartmalı değerli taşlı cam vazo erken dönem Roma sanatının eşsiz örneklerinden birisidir.
merkezi olan adanın “Beyaz Ada” ve “Kutsal Ada” gibi isimleri olduğunu bildirmiştir[4]. Arkeolojik kazılarda civarındaki sularda tombul boyunlu ve H formunda amforların yanı sıra taş çapalara da rastlanmıştır. Bugün British Museum’da saklanan Portland Vazosu’nda, Helen, Akhilleus ve Aphrodite’in beyaz bir kavak ağacının[5] altında tasvir edildiği sahnenin Leuke Adasında geçtiği sanılmaktadır.
Miletli Arktinus’un Troya Savaşı özetinde Thetis, ölen oğlu Akhilleus’in ruhunu (ya dayanan cesedinden arta kalan külleri) Troya’dan yüzerek bu adaya getirmiştir. Adada 1823 yılında bulunan 30 m genişliğinde bir yıkıntının Akhilleus kültü ile ilgili bir tapınak olduğu sanılmaktadır. Rus deniz kuvvetleri adaya 1843 yılında 12 m yüksekliğinde sekizgen bir deniz feneri inşa etmiştir. Osmanlı döneminde Akhilleus adasının adı Yunanca Yılan adası anlamına gelen “Fidonisi” olarak değiştirilmiş, Osmanlı Rus savaşının ada civarında gerçekleşen deniz muharebelerinden birisine de bu yüzden Fidonisi Savaşı adı verilmiştir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınları. Ankara, 2016
Ayrıca Oku: Nuh Tufanı Karadeniz’de mi oldu?
Notlar
[1] Yunanca Λευκός
[2] Ukraynaca Острів Зміїний, Romence Insula şerpilor
[3] Ukrayna Parlamentosu, mahkemenin ardından 03 Mart 2009 Salı günü “Ukrayna’nın haklarını gerektiği gibi savunmadığı” gerekçesiyle Dışişleri Bakanı Vladimir Ogrizko’yu görevden almıştır.
[4] Pliny, 4. 13. 92
[5] Yunanca leuke “beyaz kavak”, İbranice libneh “beyaz”